Yuverta mavo Aalsmeer kiest voor nicotinevrije schooldagen

Op Yuverta mavo in Aalsmeer is sinds mei 2025 de volledige schooldag nicotinevrij. Waarom? De school vindt de gezondheid van haar leerlingen belangrijk. Wat betekent dit in de praktijk? En hoe heeft de school leerlingen betrokken?

Volgende stap

Het idee van nicotinevrije schooldagen kwam aan bod in een gesprek over de Gezonde School-aanpak, vertelt ondersteuning coördinator Cathelijne Spijker: “Ik was meteen enthousiast. Alle schoolterreinen in Nederland zijn al jaren wettelijk rookvrij, maar er stonden nog regelmatig leerlingen net buiten het schoolterrein te roken. Dit is zichtbaar voor de jongere leerlingen. Ook hoorde ik van de schoonmakers dat ze in de prullenbakken van de toiletten veel afval van vapes vonden.” Dat gaf voor Cathelijne en haar collega’s de doorslag om een volgende stap te zetten.

Hoe ziet een nicotinevrije schooldag eruit?

Een nicotinevrije schooldag betekent dat leerlingen en medewerkers tijdens schooltijd geen nicotineproducten gebruiken. Cathelijne: “Leerlingen uit klas 1 en 2 mogen bij ons niet het schoolplein af, maar leerlingen uit klas 3 en 4 wel. In pauzes en tussenuren is het nu dus ook niet de bedoeling dat zij roken of vapen als zij het schoolterrein verlaten. Bij beide ingangen van de school staat aangegeven dat de schooldag nicotinevrij is. Als leerlingen zich niet aan deze regels houden, dan neemt de mentor contact op met de ouders om hier het gesprek over te voeren.”

Leerlingen betrekken

Voor de school was het belangrijk om leerlingen te betrekken bij het nieuwe beleid. Cathelijne vertelt dat ze een ‘businessclass’ hebben waar leerlingen eigen bedrijfjes opstarten. “Deze keer was GGD Amsterdam de opdrachtgever. De opdracht? Bedenk leuke, gezonde alternatieven voor roken en vapen.” De leerlingen gingen in groepjes aan de slag en moesten hun ideeën pitchen.

De school organiseerde een kick-off na de meivakantie bij de start van het nicotinevrije beleid. “Hier maakten we de winnaars bekend. Naast een airhockey tafel en zitzakken, was ook één van de winnende ideeën een mocktailbar. Elke week verzorgen leerlingen van de businessclass nu gezonde, leuk uitziende fruitsapjes die ze gratis uitdelen aan andere leerlingen.”

Enthousiaste ouders

Ook de ouders zijn vanaf het begin betrokken. Cathelijne: “We bespraken het eerst met de ouderraad: die waren meteen enthousiast en juichten het nieuwe beleid toe. We namen vervolgens alle ouders mee in het nicotinevrije beleid tijdens een ouderavond. Tot slot deelden we een bericht in een nieuwsflits naar ouders met uitleg over de nicotinevrije schooldagen.”

Kracht van herhaling

Cathelijne vertelt dat het belangrijk is om het beleid bij iedereen onder de aandacht te blijven houden. “We hebben een weekbericht voor docenten waarin we regelmatig het beleid herhalen en het belang van de naleving benadrukken. Na de zomervakantie hebben we het weer in alle mentorlessen besproken en we laten het terugkomen in themaweken, zoals laatst tijdens de themaweek ‘Gezond verstand’.” Ook hangen er op verschillende plekken in de school posters met QR-codes die verwijzen naar hulp voor stoppen met roken en vapen.

Rookvrije norm

Cathelijne vindt het lastig in te schatten of leerlingen nu daadwerkelijk minder nicotine gebruiken, maar geeft wel aan dat het in ieder geval minder zichtbaar is. “Onze persooneelskamer kijkt uit op de plek net buiten het schoolterrein waar eerst nog veel gerookt en gevapet werd. Dat zien we daar nu bijna nooit meer. Dit is vooral heel belangrijk voor de leerlingen van klas 1 en 2, want zo raken zij gewend aan de rookvrije norm.”

Tips voor andere scholen

Cathelijne heeft tips voor scholen die ook aan de slag willen met nicotinevrije schooldagen:

Benadruk de rookvrije norm. “En niet dat je iets verbiedt.”
Zorg voor een duidelijk beleid. “We gebruiken gewoon geen nicotine tijdens schooltijd. Punt.”
Betrek leerlingen. “Zo wordt het niet iets van de ‘volwassenen’.”
Houd het levend. “Geef af en toe weer speldenprikjes, bijvoorbeeld in de mentorlessen of door artsen van Vapen #Jouwkeuze uit te nodigen voor een gastles.”
Maak het niet te groot. “Eerst dacht ik dat het best ingewikkeld was, maar dat blijkt in de praktijk helemaal niet zo te zijn.”