Rookvrije gemeentelijke gebouwen in gemeente Oldebroek

De gemeente Oldebroek wil in het kader van haar gezondheidsbeleid, het preventieve jeugdbeleid, het nationale preventieakkoord en de omgevingswet (gezonde leefomgeving) aansluiten bij de landelijke beweging rondom de rookvrije generatie. De directe aanleiding voor het rookvrij maken van het gemeentehuis was de wens van het College van Burgemeester en Wethouders om niet langer een rookruimte in het gemeentehuis te hebben. De renovatie van het gemeentehuis, die in juni 2019 afgerond is, is samen met het nationale preventieakkoord gebruikt als het juiste momentum voor het rookvrij maken van alle gemeentelijke gebouwen, als opmaat naar een rookvrije gemeente.

1. Projectplan opstellen

Om de stappen naar een rookvrije gemeente inzichtelijk te maken, hebben beleidsmedewerkers die zich bezighouden met het thema ‘gezondheid’ een plan geschreven. De epidemiologen van de GGD zijn geraadpleegd voor data en er is samengewerkt met de communicatieadviseur, de beleidsmedewerker facilitair en de beleidsmedewerker P&O. Het College is akkoord gegaan met het plan en heeft zich aangesloten bij de Alliantie Nederland Rookvrij (ANR) en daarmee de uitgangspunten van de Rookvrije Generatie omarmd.

2. Inventariseren gemeentelijke gebouwen en prioriteiten stellen

Onderdeel van het plan ‘Samen naar een rookvrije gemeente’ was het rookvrij maken van gemeentelijke en voor het publiek toegankelijke gebouwen. Om te beginnen is geïnventariseerd welke gebouwen in de gemeente in aanmerking zouden kunnen komen voor het rookvrij maken. De gebouwen zijn verdeeld in 3 categorieën:

1. Gebouwen waar de gemeente zelf eigenaar van is en dus directe zeggenschap over heeft; dit betrof vijf gemeentelijke gebouwen
2. Gebouwen van organisaties waar de gemeente een subsidierelatie mee heeft (sporthallen en dorpshuizen)
3. Gebouwen van organisaties waar de gemeente geen invloed op heeft. Dit zijn wel partners waar de gemeente graag mee samen zou werken in dit project (scholen, verenigingen (sport/cultuur), speeltuinen, welzijnsorganisaties, horeca, kerken en huisartsen).
   
   

3. In kaart brengen van het aantal rokers

Met een enquête onder medewerkers is in kaart gebracht hoeveel personeelsleden en medewerkers roken. Onder degenen die de vragenlijst invulden, waren negen rokers. Het totaal aantal rokers bedraagt naar schatting 15 – 20 personen. Behalve voor het aanbieden van stoppen met roken hulp, had de vragenlijst ook als doel om draagvlak te creëren onder de medewerkers voor het voorgenomen rookverbod.

4. In gesprek met vertegenwoordigers en gebruikers van de gebouwen

De projectleider is in gesprek gegaan met de vertegenwoordigers van de gekozen locaties. Het ging onder andere om de commandanten van de kazernes, de werfbazen, het college, het managementteam en de beheerder van multifunctioneel centrum ‘de Brinkhof’. Omdat de gemeente eigenaar is van de gebouwen hoefde bij hen niet formeel om toestemming gevraagd te worden. Wel is hen gevraagd of zij bezwaren hadden en of de gemeente rekening moest houden met bijzonderheden.

De Brinkhof is een bijzondere locatie. Het huisvest namelijk ook gebruikers die niet werkzaam zijn voor de gemeente, zoals bijvoorbeeld de bibliotheek. Aan de directeur van de bibliotheek en het bestuur van het gebouw is daarom wel formeel toestemming gevraagd. Bij deze locatie was bovendien geen eigen buitenterrein, waardoor een zone aangewezen moest worden in de buitenruimte. Daardoor is slechts een beperkte zone vóór de ingang rookvrij.

In de maandelijkse medewerkersbijeenkomst van gemeentelijke ambtenaren heeft de projectgroep de plannen om de gebouwen rookvrij te maken toegelicht. Teammanagers hebben het vervolgens ook besproken binnen hun teams. 

5. Officiële start

Op 7 mei 2019 was het officiële startmoment voor medewerkers en de lokale media. Bij de ingang van het gemeentehuis stond een rookkanon, als ludieke actie om aan te geven dat men graag door schone lucht naar binnen loopt in plaats van door rooklucht. Wethouder Liesbeth Vos – Van de Weg tekende samen met Bart de Wolf, landelijke vertegenwoordiger van de Rookvrije Generatie, de alliantieverklaring. Daarmee is de gemeente Oldebroek officieel aangesloten bij de Rookvrije Generatie.

Op 1 juli is het rookverbod ingegaan. Rondom de gebouwen hangen bordjes om aan te geven dat het een rookvrij zone betreft. Ook zijn er rookmelders geplaatst op de toiletten, is er gecontroleerd of de gemeentelijke auto’s rookvrij zijn en zijn er afspraken gemaakt met rokers over begeleiding bij het stoppen met roken.

6. Begeleiding bij het stoppen met roken

Medewerkers die willen stoppen met roken is begeleiding aangeboden. De begeleiding vindt plaats vanuit het plan ‘vitale werknemers’. Dit is een project dat gaat over duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Werknemers die roken lopen meer gezondheidsrisico’s. Bovendien zijn deze medewerkers dan niet afhankelijk van wat hun zorgverzekeraar aanbiedt en hoeven ze hun eigen risico niet aan te spreken.

7. Communicatie

Gedurende het hele traject zijn de medewerkers en gebruikers van de gebouwen op de hoogte gehouden. Via haar eigen website heeft de gemeente haar inwoners en de pers ingelicht. Omwonenden van de gemeentelijke gebouwen heeft zij met een brief geïnformeerd dat de gebouwen en buitenruimten van de gebouwen met ingang van 1 juli 2019 rookvrij zijn. In de week voorafgaand aan de lancering is er ook nog een huis-aan-huis bericht uitgegaan. Ook is hen verteld waar zij zich kunnen melden met klachten van overlast. Tot op heden is daar geen melding van gemaakt.

Vijf gemeentelijke gebouwen zijn met ingang van 1 juli 2019 volledig rookvrij geworden. In een volgende fase zal de gemeente in gesprek gaan met dorpshuizen en sporthallen. In een fase daarna gaat zij in gesprek met scholen, verenigingen (sport/cultuur), speeltuinen, welzijnsorganisaties, horeca, kerken en huisartsen.

Neem contact op met Klara Slijkhuis van de gemeente Oldebroek via KSlijkhuis@oldebroek.nl.

Wordt er ook gehandhaafd op rookgedrag?
De wethouder is fanatiek op het onderwerp en spreekt mensen aan als ze roken op het terrein. Ook de mensen van de projectgroep, en de adviseur gebouwbeheer spreekt mensen aan. Ook bijvoorbeeld bouwvakkers die er aan het werk zijn, zijn op de hoogte gebracht van het feit dat het terrein rookvrij is en houden zich daar netjes aan.

Hoe hebben jullie dit project aangepakt?
Voor het rookvrij maken van de gemeentelijke gebouwen, is in grote lijnen het stappenplan van de Rookvrije Generatie gevolgd.

Geldt het rookverbod alleen voor de gemeenteambtenaren?
Nee, het verbod geldt ook voor bezoekers en andere gebruikers en gasten. De Brinkhof geeft bij reserveringen (vergaderingen, feestjes en verenigingen) ook in hun communicatie aan dat de Brinkhof een rookvrij gebouw is met een rookvrije zone.