Zo werden de sportclubs en speeltuinen in Weesp rookvrij

Astrid: “De gemeente Weesp is een stad, maar heeft een enorm dorps karakter.Dankzij de inzet van vrijwilligers bereiken we veel. Ik geloof echt dat als er draagvlak is voor een idee, het ook met veel succes door de mensen zelf wordt opgepakt en uitgevoerd. Zo ook met het rookvrij maken van de sportclubs en speeltuinen.”

“Al voordat het Nationaal Preventieakkoord was getekend, waren wij samen met de GGD bezig met een plan van aanpak rondom het rookvrij maken van plekken waar kinderen veel komen. Een rookvrij-beleid is makkelijk te begrijpen voor zowel rokers als niet-rokers: niemand wil dat kinderen beginnen met roken. Maar: hoe regel je dat? En hoe krijg je het daadwerkelijk voor elkaar dat die vrijwilliger bij de sportclub niet een sigaretje opsteekt nadat de club is schoongemaakt? Of dat mensen elkaar mogen aanspreken als er gerookt wordt bij een speeltuin?”

“De kracht zit ‘m in draagvlak. In plaats van dat de gemeente met een wijzend vingertje zegt dat iets moet gebeuren, is het belangrijk dat mensen zich verantwoordelijk voelen voor het slagen van een plan. Als mensen zélf de speeltuin in de buurt rookvrij maken, lukt dat beter dan wanneer wij als gemeente bepalen dat het moet. Daarom hebben we in eerste instantie de mogelijkheid geboden om via onze website een speeltuin aan te melden. Zo konden mensen vanuit hun eigen motivatie aan de slag. Hierdoor kwam het vanuit de samenleving vanzelf op gang. Als gemeente hebben we daarna doorgepakt en alle speeltuinen rookvrij gemaakt door bordjes op te hangen.”

Als gemeente heeft Weesp de eerste stap gezet om sportclubs rookvrij te maken. Maar de sportclubs zelf hebben ervoor gezorgd dat het een succes werd: “FC Weesp was de eerste die het goede voorbeeld gaf door volledig rookvrij te zijn.. De club heeft met de start van het rookvrij-beleid een feestelijk moment gemaakt en daardoor ging het onder alle leden leven. Ook hebben het bestuur én de vrijwilligers geleerd hoe ze mensen op een goede manier kunnen aanspreken als er toch werd gerookt. Daarbij hielp het dat ze konden wijzen op de (gratis) rookvrij-bordjes die bij de club zijn opgehangen. Al gauw volgden andere sportclubs de mooie stappen die FC Weesp had gezet.”

Het succes van de sportclubs en de speeltuinen smaakt naar meer. Astrid: “We willen kijken hoe we andere openbare ruimten óók rookvrij kunnen maken, en hoe we al op een vroeg moment in het leven van kinderen kunnen zorgen dat ze niet in aanraking komen met sigaretten. Op dezelfde positieve manier, gedragen door de samenleving. Denk daarbij aan de openbare ruimte rondom openbaar vervoervoorzieningen, maar ook aan informatievoorziening bij verloskundingen en consulatiebureaus. Je richt je dan niet alleen op de opgroeiende kinderen maar ook op de volwassenen die het voorbeeld geven aan die kinderen.”

Tips die Astrid mee zou willen geven aan gemeentes die aan de slag willen met rookvrije kindomgevingen heeft ze volop: “Pak een klein stukje regie, maar laat de uitvoering bij de buurtbewoners en bestuur van de club. Ga het gesprek aan, sta open voor alle ideeën rondom dit onderwerp. En goed voorbeeld doet volgen: zoek ambassadeurs – door enthousiaste succesverhalen te delen, via bijvoorbeeld lokale pers, zul je zien dat het draagvlak steeds groter wordt!”