Steeds meer specialisten verwijzen door naar de rookstoppoli

“De rookstoppoli is erg in beweging. Steeds meer specialisten verwijzen patiënten naar ons door. Een goede zaak! Naast long- en hartpatiënten komen nu bijvoorbeeld ook rokende vrouwen via de gynaecologen op het spreekuur. Deze vrouwen zijn zwanger of gaan voor een IVF-behandeling. Ook zien we mensen die van de orthopedisch chirurg het advies krijgen te stoppen met roken voordat ze een operatie moeten ondergaan.”

“De meeste mensen die op de rookstoppoli komen zijn gemotiveerd om te stoppen. We begeleiden hen vooral bij het veranderen van hun gedrag, gewoontes en leefstijl. Bij een hoge behoefte aan nicotine ondersteunen we met nicotinevervangers en/of -medicatie. Vervelend is dat geregeld gezinsleden en goede vrienden van zo iemand hun rookgedrag niet willen of kunnen aanpassen. Hierdoor blijven de (gestopte) patiënten in de rook zitten. Een heel ongezonde situatie. Ondanks hun goede intenties zie ik deze mensen dan toch terugvallen in oud gedrag door hun omgeving en dat is triest.”

Met haar jarenlange ervaring is Jellie zeer deskundig op het gebied van stoppen met roken. Ze merkte dat de informatie over de gevaren van roken, die voor haar zo vanzelfsprekend is, lang niet bij alle collega zorgverleners bekend is. Dat maakt dat ze haar kennis nu steeds meer deelt, bijvoorbeeld op bijeenkomsten en in verschillende werkgroepen. Ook zet ze zich in om contact te onderhouden met andere rookstopbegeleiders, om haar kennis op peil te houden en samenwerking te bevorderen.

Het succes van de rookstoppoli kreeg een mooi vervolg in het besluit dat het hele ziekenhuis rookvrij zou worden. Patiënten én medewerkers mogen op het ziekenhuisterrein niet meer roken. De directeur Bedrijf en Gebouwen is hier voortvarend mee aan de gang gegaan. Op het terrein en bijvoorbeeld ook op de slagbomen, hangen borden die aangeven dat het ziekenhuisterrein rookvrij is. Voor patiënten en bezoekers is nog één afgescheiden rookruimte beschikbaar. Patiënten en bezoekers die toch elders, bijvoorbeeld voor de ingang, gaan roken worden hierop aangesproken. Dat geeft eigenlijk geen vervelende reacties. Jellie: “Ik stel me in zo’n gesprekje open op. We hebben een rookvrij terrein omdat we kinderen, en eigenlijk alle mensen, willen beschermen tegen de gevaren van roken.”

Personeel dat toch wil roken moet dat buiten het terrein doen. Badge en uniform mogen niet zichtbaar zijn, zodat er geen associatie met het ziekenhuis is. Jellie zegt hierover: “Eigenlijk zou je werken kunnen zien als een pauze van het roken van 8,5 uur. Het is heel normaal om niet te roken onder werktijd.” In de aanloop naar het rookvrij worden zijn twee informatiebijeenkomsten voor het personeel gehouden. Hierin is veel informatie over roken gegeven én is hulp aangeboden bij het stoppen met roken. Personeel dat hulp nodig heeft, krijgt de kosten vergoed door het ziekenhuis. Jellie: “Natuurlijk was er eerst weerstand. Ook voor het personeel bleek goede voorlichting over de gevaren van roken cruciaal. En daarnaast is het nemen van kleine stapjes belangrijk. Ik heb in dit proces geleerd om ook af en toe achterover te leunen. Artsen in ons ziekenhuis zijn nu echt gemotiveerd om hiermee aan de slag te gaan.”

Die goede voorlichting geeft Jellie ook graag aan pubers, maar dan wel op een manier die bij pubers past. Jellie vertelt enthousiast: “Ik vind het belangrijk dat pubers niet gaan roken. Kinderen beginnen met roken juist op de leeftijd dat ze impulsiever zijn. Ze willen dingen uitproberen en peergroepen zijn heel belangrijk. Het is moeilijk om niet te gaan roken als je onzeker bent en je vrienden roken. Invloed uitoefenen op pubers is lastig, maar ik probeer het toch. Ik fiets vaak langs het winkelcentrum waar groepjes rokers staan. Ik spreek ze dan aan door te zeggen: ‘mag ik vragen waarom jullie roken?’. Het is mooi om echt het gesprek aan te gaan. De meeste pubers kunnen trouwens niet uitleggen waarom ze roken. Ik probeer de motivatie voor het roken boven tafel te krijgen en ondertussen kleine boodschappen mee te geven. Dat doe ik ook met de rokende vrienden van mijn dochter van 16.”

Jellie vindt het heel belangrijk dat wordt uitgezocht hoe we pubers het beste kunnen bereiken om te zorgen dat ze niet gaan roken. Preventie, dus het voorkomen dat mensen beginnen met roken en zorgen dat ze stoppen met roken voor er klachten ontstaan, is essentieel. Jellie: “Ik zou willen dat alle zorgverleners oog hebben voor preventie. Ook in de eerste lijn. Iedere zorgverlener zou rokende patiënten een rook stop advies moeten geven. En vervolgens samen met de patiënt kijken welke begeleiding voor hem of haar het meest passend is. Gelukkig groeit de stoppen met roken begeleiding snel en komt er steeds meer aandacht voor. Roken is zo enorm verslavend. En de schadelijke gevolgen zijn zó groot.”

Jellie zou het liefst zien dat Nederland helemaal rookvrij wordt, zodat niemand meer ziek wordt door roken. Ze weet echter dat er altijd mensen zullen zijn die willen blijven roken. Daarom wenst ze voor de toekomst dat alle mensen die willen stoppen, daarvoor de juiste begeleiding kunnen krijgen. Hiervoor is het belangrijk dat doorverwijzen gemakkelijk is, dat hulpverleners goed samenwerken en dat de aanwezige kennis breed gedeeld wordt.

Foto ziekenhuis: Omke Oudeman
Auteur: Leontien van der Plas, in opdracht van de Rookvrije Generatie