Rookvrij maken van Utrechtse zwembaden begon bij de peuterzone

“Mijn uitdaging als wethouder Volksgezondheid is: hoe kunnen we zorgen dat iedereen zich een gezonde leefstijl eigen maakt. Roken is de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak in Nederland. We willen daarom dat in Utrecht rookvrij de norm wordt. Dat lijkt nu nog misschien nog heel ver weg, maar nog niet zo lang geleden had de trein een rokersdeel. En mocht er in het vliegtuig gerookt worden. Dat kunnen we ons nu toch al echt niet meer voorstellen?”

“Ik houd ervan om een plan uit te gaan werken in de praktijk. Het toverwoord daarbij is: klein beginnen. Kies daarbij een positieve insteek. Zo is het plan ontstaan om in zwembad De Krommerijn in Utrecht als proef te starten met het rookvrij maken van de peuterzone. Met als positieve insteek dat op die plek (jonge) kinderen in elk geval niet meer meeroken en ook niet zien dat mensen roken. Dat is een flinke gezondheidswinst, én het draagt bij aan de norm: niet roken in het bijzijn van kinderen. Na de beheerde speelplekken en de kinderboerderijen was het een logische vervolgstap om rookvrij uit te rollen bij de zwembaden. Veel sportterreinen zijn al langer rookvrij. Zoals gezegd zijn we klein begonnen. Maar na de peuterzone kwam de horeca; daar verdwenen alle asbakken. Zo zijn stap voor stap de zwembaden rookvrij gemaakt.”

“Natuurlijk kreeg het personeel van de zwembaden reacties op het nieuwe rookvrij-beleid. Maar opvallend genoeg vonden de meeste bezoekers het eigenlijk een goed idee. Ook veel rokers vonden dat. Sommigen vertelden dat ze er al langer over dachten om te stoppen en dat dit een goed duwtje in de rug was. Er waren natuurlijk ook fervente rokers – roken is immers een verslaving – die vonden dat hun dagje uit verpest werd. Dat hun wéér iets werd afgenomen. Voor die emotie moet je ook begrip hebben. Het personeel is met deze mensen in gesprek gegaan. We wilden als gemeente niet met een opgeheven vingertje aan de slag. De ervaring is dat dat niet werkt. Wat wel werkt? Communiceren over waarom je dit als gemeente doet. We merkten ook dat de blauwe rookvrij-bordjes hun werk deden. Bezoekers bleken rokers zonder veel gedoe op zo’n bordje te wijzen. Ze voelden zich door de bordjes gesteund in hun wens om rookvrij te kunnen recreëren met hun kinderen.”

“Het personeel van de zwembaden hebben we natuurlijk ook verteld waarom de gemeente het belangrijk vindt om zich in te zetten voor een rookvrije omgeving. Want daar zitten natuurlijk ook mensen die roken tussen. Die konden we gelukkig meteen een stoppen-met-roken-cursus aan bieden. Het volgende onderdeel van het plan is het rookvrij maken van meer plekken waar kinderen komen zoals musea en bushaltes. Tijdens het wachten op de bus is het bijvoorbeeld voor heel veel rokers vanzelfsprekend om even een sigaretje op te steken. Maar we willen dat kinderen zo weinig mogelijk met rokende mensen geconfronteerd worden. Want zien roken, doet roken. En als rookvrij de norm wordt, dan is het makkelijker om er iemand op aan te spreken. Na een tijdje wordt rookvrij dan het normale straatbeeld. We hopen als gemeente Utrecht daarmee de volgende generatie een grotere kans te geven op een gezonde leefstijl.”