GGD Fryslân zet mooie stappen richting een Rookvrije Generatie

Akke: “In 2020 sloten we met achttien Friese gemeenten en diverse ketenpartners één van de grootste lokale preventieakkoorden van Nederland af, de Friese Preventie Aanpak. Met elkaar delen we een gezamenlijke ambitie: dat alle kinderen in Fryslân vanaf 2023 rookvrij kunnen opgroeien. Met als doel dat er in 2040 geen kind meer begint met roken. In ons programmaplan besteden we daarom veel aandacht aan het creëren van rookvrije omgevingen voor kinderen. Ook zetten we ons in voor mensen die willen stoppen met roken. We zijn als GGD trots dat we hierin van betekenis kunnen zijn.”

“Hoe kunnen we jullie helpen om rookvrij(er) te worden? Met die vraag stappen we op bijvoorbeeld horecaeigenaren, sportclubhouders en schoolbesturen af. Vooral scholen zijn voor ons een hot item, want rookpreventie en stoppen met roken begint daar. We leveren onder andere teksten aan voor de schoolgids, sturen kant-en-klare lespakketten toe en zetten interventies als SmokeFree Challenge in.  Zonder met een vingertje te wijzen gaan we met mensen het gesprek aan om ze bewust te maken van wat roken – en vooral níet roken – met iemand doet.”

“Drie jaar geleden richtten we een Stoppunt op als vangnetfunctie voor alle inwoners van Friesland. We merkten dat veel mensen wilden stoppen met roken, maar geen goede begeleiding in de buurt konden vinden. GGD Fryslân leidde zes stoppen met roken-coaches op. Iedereen die geen goede stopondersteuning heeft kan aankloppen. De groei in het aantal aanmeldingen is hét bewijs dat een vangnet nodig is. En de reacties zijn positief. Net als de resultaten: 80 procent van de deelnemers stopt daadwerkelijk. Momenteel streven we ernaar om binnen twee jaar een dekkend netwerk ‘Stoppen met rokenzorg’ te hebben, zodat het Stoppunt GGD Fryslân niet meer nodig is.”

“Het belang van een Rookvrije Generatie ziet bijna iedereen, maar om zelf stappen te zetten richting dat doel vinden partijen vaak spannend. Zo horen we regelmatig van horecaeigenaren: ‘Een rookvrij terras is niet gastvrij.’ Soms zien mensen er ook gewoon het nut niet van in. Dit zijn mijn tips om twijfels weg te nemen:

1. Practice what you preach. Dat onze GGD zich inzet voor een rookvrije generatie is leuk en aardig, maar daarbij hoort ook dat wij het goede voorbeeld geven. Alle terreinen rondom de GGD-locaties zijn daarom rookvrij.
2. Begin met kleine stapjes. Een sportclub kan bijvoorbeeld eerst overgaan op een rookvrij sportterrein door een rookplek te faciliteren uit het zicht van het sportveld. Later kun je weer een stapje verder gaan.
3. Bied begeleiding bij het stoppen met roken. Je kunt de omgevingen wel rookvrij maken, maar het is ook belangrijk dat mensen laagdrempelig in de buurt hulp kunnen krijgen bij het Stoppen met roken.
4. Bouw een netwerk op. Soms duurt het lang voordat iets van de grond komt. Daarom is het belangrijk om samen te werken met je netwerk. Wij doen dat met ketenpartners, welzijnsorganisaties, zorgverzekeraars, buurt- en sportcoaches.
5. Maak een rookvrije plek zichtbaar. Wij adviseren altijd om een rookvrije plek zichtbaar te maken door een bord, tegel of sticker. En door het op te nemen in het (sport)regelement. Net als ‘zien roken, doet roken’ werkt dat ook hiermee. Alleen dan de juiste kant op.”

“Het is belangrijk om niet te snel te willen gaan. Zo leverde dat laatst bij een eigenaar van een nieuwe speeltuin weerstand op. ‘Je belt zeker weer over dat roken?’ Als GGD zaten we hier te dicht bovenop, omdat we natuurlijk graag wilden dat de speeltuin rookvrij zou zijn. Maar de eigenaar dacht vooral; heb je haar weer met haar gezondheid, waar bemoeit ze zich mee. Het is beter om het stap voor stap aan te pakken. Je moet je realiseren dat ook bij een speeltuin extra tijd nodig is om te komen tot draagvlak voor een rookvrije omgeving.”

“Blij verrast waren we met de reactie van een eigenaar van een pannenkoekenrestaurant, dat geheel rookvrij is geworden. Hij zei dat het hem alleen maar voordelen heeft gebracht. Geen peuken op de grond. Kinderen die rustig kunnen spelen. Mensen zijn heel positief en vinden het juist fijn dat er niet meer wordt gerookt. Het is ook een kwestie van durven op te staan. Durven op te staan voor een gezonde generatie, want dat is waar we het voor doen. Doe je mee?”